روی‌کرد ذهنی‌گرا و معیارپذیر تفسیر

Authors

  • محمدباقر سعیدی روشن دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
Abstract:

 یکی از مسائل بنیادین در تفسیر متون، معیارپذیری آن است، چرا‌که اعتبار تفسیر بر آن مبتنی است. هدف از تفسیر متون، به‌ویژه متون دینی، پی بردن به مراد مؤلف ­است. از این­رو روی‌کرد رایج در تفسیر متون، به‌ویژه متون دینی، بر اساس معیارپذیری  بوده ­است. همین روی‌کرد در سنت تفسیری غرب نیز مدت‌ها حاکم بوده است. اما با ظهور روی‌کردهای ذهنی­گرای تفسیری در دوره‌های اخیر، معیارپذیری تفسیر متون با چالش­های درخور اعتنایی مواجه شده­است؛ این مقاله با بررسی و نقد ادله و مستندات روی‌کردهای یادشده در تفسیر، به این نتیجه رهنمون می­شود که مشکل اساسی این نوع روی‌کردها، نادیده گرفتن واقعیات عینی و نیز اصول عقلایی و زبان­شناختی است؛ واقعه­انگاری تفسیر، استقلال معنا و عدم تعین معنای متن افزون بر آن‌که پشتوانه‌ی علمی و استدلالی ندارد، در فهم متون، به‌ویژه متون دینی، با غرض و هدف پدید آورنده‌ی آن ناسازگار است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

روی کرد ذهنی گرا و معیارپذیر تفسیر

یکی از مسائل بنیادین در تفسیر متون، معیارپذیری آن است، چرا که اعتبار تفسیر بر آن مبتنی است. هدف از تفسیر متون، به ویژه متون دینی، پی بردن به مراد مؤلف ­است. از این­رو روی کرد رایج در تفسیر متون، به ویژه متون دینی، بر اساس معیارپذیری  بوده ­است. همین روی کرد در سنت تفسیری غرب نیز مدت ها حاکم بوده است. اما با ظهور روی کردهای ذهنی­گرای تفسیری در دوره های اخیر، معیارپذیری تفسیر متون با چالش­های درخ...

full text

رویکرد علمی به تفسیر قرآن

چکیدهرویکرد اضطراری به تفسیر علمی قرآن که ناشی از برخورد منفعلانه در مقابل پیشرفت های جهان غرب از یک سو و عقب ماندگی تمدنی جهان اسلام از سوی دیگر بود، اغلب تطبیق قرآن برفرضیات ، تئوری ها و نظریات ثابت نشده علمی را در پی داشته، که خود از لغزش گاه های تفسیری محسوب می شود و گاه نظریه استخراج همه علوم از قرآن را به جامعه القاء کرده، که این نیز پنداری ناسنجیده وغلط است. آنچه مهم وصحیح به نظر م...

full text

رویکرد آلوسی به تفسیر عرفانی

ابوالثناء شهاب‌الدین محمود آلوسی بغدادی از مفسران سدۀ سیزدهم هجری و وابسته به طریقت نقشبندیه و مؤلف تفسیر روح المعانی است. یکی از جنبه‎های مهم این تفسیر، رویکرد مفسر نسبت به سنت تفسیر عرفانی است. آلوسی از گرایش‎های عرفانی استقبال کرده و در مواضعی بر اساس تخصص و دانش، روحیات و ذوقیات و احوال بیرونی و نیازهای مخاطبان، به بازتاب  آراء مفسران منتسب به عرفان نظری و عرفان سیر و سلوکی اقدام نموده است....

full text

رویکرد تفسیری بافت‌گرایی و کاربرد آن در تفسیر متون دینی (قرآن) و تفسیر متون حقوقی (قوانین)

درتفسیریکمتنعواملگوناگونیماننداثر،مولف،مخاطبو .... موثرهستندکهدرتفسیریکمتناگروزنرابهاوضاعواحوالبدهیمبانظریهبافت­گراییروبرومی­شویم. بافتاثرشاملبافتمتنیوموقعیتیمی­شود. بافتمتنی(textual context) پیرامونمتنبرگزیدهاستوبافتموقعیتی(situational context)فضاییاستکهزباندرآنجریاندارد. بافتمتنیازدوسومی­تواندبرمعنایکلیمتناثرگذارد: یکیاثرگذاریبرپیشفهمخوانشگرمتنیعنیانتظارهاوپیش انگاره­هایاو،دیگریتداعیوارتباطی...

full text

رویکرد لغوی شیخ طوسی در تفسیر تبیان

     ایجاد درک عمیق  از قرآن کریم که کلام حکمت‌آمیز و حکمت‌آموز خدای حکیم است؛ نیازمند فراگیری علوم خاصی است که برخی از این آنها عبارتند از: علم صرف و نحو، معانی و بیان، فقه و اصول، تاریخ و ... . یکی از مهمترین این علوم، علم مفردات قرآن است. این علم به علت اهمیتی که در یافتن مفاهیم قرآن دارد، در تفسیر نیز جایگاهی والا یافته به حدی که هیچ مفسری بدون اطلاع کافی از آن نمی‌تواند، تفسیری جامع ارائه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 49

pages  1- 26

publication date 2014-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023